Certyfikacja UDT – podstawowe informacje

UDT-CERT to nazwa, pod którą Urząd Dozoru Technicznego realizuje swoje zadania w obszarze oceny zgodności, certyfikacji oraz ekspertyz technicznych. W ramach UDT-CERT działa jednostka certyfikująca, która przestrzega europejskich norm i posiada akredytację PCA w zakresie certyfikacji systemów zarządzania, wyrobów oraz osób, a także jednostka notyfikowana. UDT-CERT może się pochwalić znaczącym zapleczem kadrowym, składającym się z 500 ekspertów i auditorów pracujących w 10 oddziałach i 20 biurach na terenie całej Polski.

W niniejszym artykule omówimy szczegółowo, czym jest certyfikat UDT, jakie są jego rodzaje, jak przebiega proces certyfikacji, jakie korzyści płyną z jego posiadania oraz jakie są najważniejsze wymogi prawne związane z certyfikacją.

Certyfikat UDT to oficjalny dokument wydawany przez Urząd Dozoru Technicznego, który potwierdza, że dane urządzenie, instalacja, osoba lub proces spełnia określone normy i przepisy bezpieczeństwa. Certyfikacja przez UDT obejmuje różnorodne urządzenia techniczne, takie jak kotły, zbiorniki ciśnieniowe, dźwigi, suwnice, instalacje gazowe oraz kwalifikacje osób zajmujących się obsługą tych urządzeń.

W europejskim systemie zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń technicznych ważną rolę odgrywają dwa kluczowe narzędzia: certyfikacja w obszarze dobrowolnym oraz ocena zgodności w obszarze regulowanym prawnie. Certyfikacja polega na zweryfikowaniu i pisemnym potwierdzeniu przez niezależną stronę trzeciego stopnia, że dany obiekt, proces lub usługa spełniają określone wymagania. Strona trzecia to organizacja niezależna zarówno od dostawcy, producenta czy wykonawcy (strony pierwszej), jak i od klienta lub odbiorcy (strony drugiej). Certyfikacja jest procesem dobrowolnym. Jej podstawą są dokumenty określające wymagania, które muszą być spełnione przez produkt, proces, usługę, osobę lub organizację. Najczęściej odnosi się do norm lub specyfikacji technicznych właściwych dla danej branży. Ocena zgodności z kolei to proces, który ma na celu potwierdzenie, że produkt spełnia wymagania wynikające z przepisów dyrektyw i rozporządzeń Unii Europejskiej.

Rodzaje certyfikatów UDT

1. Certyfikacja urządzeń technicznych

Certyfikacja urządzeń technicznych przez UDT obejmuje szereg różnorodnych urządzeń stosowanych w przemyśle i budownictwie. Najważniejsze z nich to:

• Kotły i zbiorniki ciśnieniowe - urządzenia te muszą być regularnie kontrolowane i certyfikowane, aby zapewnić ich bezpieczne użytkowanie. Certyfikacja obejmuje zarówno kontrolę techniczną, jak i badania okresowe.

  

• Dźwigi i Urządzenia Transportu Bliskiego (UTB) - dźwigi, suwnice, wciągniki i inne urządzenia transportu bliskiego wymagają regularnych przeglądów i certyfikacji, aby spełniały normy bezpieczeństwa.

  

• Instalacje gazowe i wodne - instalacje tego typu powinny być poddawane badaniom okresowym. aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowania w budynkach mieszkalnych i przemysłowych.

2. Certyfikacja osób

UDT wydaje certyfikaty potwierdzające kwalifikacje zawodowe osób zajmujących się obsługą, konserwacją lub montażem urządzeń technicznych. Program Certyfikacji Personelu Badań Nieniszczących prowadzony przez Jednostkę Certyfikującą Osoby UDT-CERT został oficjalnie uznany przez Międzynarodowy Komitet Badań Nieniszczących (ICNDT). Uznanie to zostało przyznane na podstawie „Porozumienia o wielostronnym uznawaniu certyfikatów personelu badań nieniszczących" i potwierdzone "Certyfikatem Rejestracji". Ten certyfikat potwierdza, że Jednostka Certyfikująca Osoby UDT-CERT, realizująca Program Certyfikacji Personelu Badań Nieniszczących, spełnia wymogi wynikające z ICNDT Multilateral Recognition Agreement (MRA). Oznacza to, że certyfikaty kompetencji wydawane przez JCO UDT-CERT w zakresie badań nieniszczących są akceptowane przez wszystkich sygnatariuszy tego porozumienia. UDT-CERT prowadzi certyfikację kompetencji osób, wykonujących następujące czynności:

• badania nieniszczące

• połączenia nierozłączne (spajanie)

• nadzór spawalniczy

• napełnianie zbiorników ciśnieniowych oraz obsługa i konserwacja urządzeń transportu bliskiego

• bezpieczeństwo funkcjonalne

• sygnalista - hakowy

• ochrona katodowa

• połączenia kołnierzowe

3. Certyfikacja procesów

Certyfikacja procesów przez UDT dotyczy głównie procesów, które muszą spełniać określone normy i przepisy techniczne. Przykłady takich procesów to:

• procesy spawalnicze - certyfikacja procesów spawalniczych obejmuje ocenę zgodności stosowanych metod spawania z normami i przepisami technicznymi

• procesy montażowe i instalacyjne - procesy związane z montażem i instalacją urządzeń technicznych, takich jak rurociągi, zbiorniki ciśnieniowe czy kotły, muszą być certyfikowane, aby zapewnić ich bezpieczne i zgodne z przepisami wykonanie.

Proces certyfikacji przez UDT

1. Wniosek o certyfikację

Proces certyfikacji rozpoczyna się od złożenia wniosku do UDT wraz z dokumentacją techniczną. Wniosek ten może być składany przez przedsiębiorstwo, instytucję lub osobę fizyczną i powinien zawierać:

• dane wnioskodawcy - informacje o podmiocie składającym wniosek, w tym dane kontaktowe i charakterystyka działalności

• opis urządzenia, instalacji lub procesu - szczegółowy opis urządzenia, instalacji lub procesu, który ma zostać certyfikowany, w tym specyfikacja techniczna i dokumentacja techniczna

• zakres certyfikacji - określenie, jakie normy i przepisy mają być brane pod uwagę podczas certyfikacji

2. Inspekcja i audyt techniczny

Po złożeniu wniosku, UDT przystępuje do przeprowadzenia inspekcji technicznej lub audytu. W zależności od rodzaju certyfikacji, inspekcja może obejmować:

• badania nieniszczące - stosowane w celu wykrycia ewentualnych wad materiałowych i technologicznych, takich jak pęknięcia, nieszczelności czy nieciągłości materiałowe

• testy wytrzymałościowe - w przypadku urządzeń ciśnieniowych, dźwigów czy innych urządzeń wymagających szczególnej uwagi, przeprowadza się testy wytrzymałościowe, które mają na celu sprawdzenie, czy urządzenie spełnia wymogi wytrzymałościowe zgodnie z przepisami.

• ocena zgodności z normami - inspektorzy UDT sprawdzają, czy urządzenie lub instalacja jest zgodna z obowiązującymi normami technicznymi i przepisami prawa

3. Wydanie certyfikatu

Jeśli urządzenie, instalacja, osoba lub proces spełniają wszystkie wymagania, UDT wydaje certyfikat. Certyfikat ten jest dokumentem potwierdzającym, że dany obiekt lub osoba spełnia wymagania bezpieczeństwa technicznego i może być eksploatowany zgodnie z przeznaczeniem.

4. Monitoring i przeglądy okresowe

Certyfikat UDT jest ważny przez określony czas, po którym wymagane są przeglądy okresowe i ewentualne odnowienie certyfikatu. Przeglądy te mają na celu zapewnienie, że urządzenie lub instalacja nadal spełniają wymagania techniczne i są bezpieczne w eksploatacji.

Wymogi prawne związane z certyfikacją UDT

Podstawą prawną działania Urzędu Dozoru Technicznego są ustawy i rozporządzenia, które określają zakres jego działalności, obowiązki oraz procedury certyfikacji. Najważniejsze akty prawne to:

• Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym: Ustawa ta określa obowiązki UDT oraz zasady przeprowadzania dozoru technicznego i certyfikacji.

Obowiązki przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa, które eksploatują urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu, są zobowiązane do:

• regularnych przeglądów technicznych - przeprowadzanie regularnych przeglądów technicznych urządzeń zgodnie z harmonogramem ustalonym przez UDT

• zgłaszania zmian i modernizacji - informowanie UDT o wszelkich zmianach lub modernizacjach urządzeń, które mogą wpływać na ich bezpieczeństwo

• utrzymywania dokumentacji technicznej - prowadzenie i przechowywanie pełnej dokumentacji technicznej urządzeń, która jest niezbędna do przeprowadzenia inspekcji i audytów

Kary za brak certyfikacji

Nieprzestrzeganie przepisów związanych z dozorami technicznymi i brak certyfikacji UDT może prowadzić do nałożenia kar finansowych, a w skrajnych przypadkach – do zakazu eksploatacji urządzeń technicznych. W przypadku poważnych naruszeń przepisów, może to również skutkować odpowiedzialnością karną.

Wdrożenie certyfikacji UDT w nowoczesnych systemach pneumatycznych – przykłady w różnych branżach

Certyfikacja UDT odgrywa kluczową rolę w różnych sektorach przemysłu, gdzie systemy pneumatyczne są powszechnie stosowane. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów wdrażania certyfikacji UDT w praktyce, które ilustrują, jak różne branże korzystają z tego procesu w celu zapewnienia bezpieczeństwa, zgodności i efektywności operacyjnej.

Przemysł motoryzacyjny

W fabrykach motoryzacyjnych systemy pneumatyczne są szeroko wykorzystywane do automatyzacji procesów montażowych, takich jak zgrzewanie, nitowanie, czy lakierowanie. Systemy te muszą działać niezawodnie i bezpiecznie, aby zapewnić nieprzerwaną produkcję oraz zgodność z normami jakościowymi.

Proces certyfikacji:

1. Przegląd systemów pneumatycznych - przed rozpoczęciem produkcji, fabryka motoryzacyjna zwraca się do UDT o certyfikację swoich systemów pneumatycznych. UDT ocenia projekt instalacji, specyfikacje techniczne i planowane procedury bezpieczeństwa.

2. Inspekcja instalacji - inspektorzy UDT przeprowadzają inspekcję systemów pneumatycznych zainstalowanych na liniach produkcyjnych. Sprawdzają, czy wszystkie komponenty, takie jak sprężarki, przewody, zawory i siłowniki, zostały prawidłowo zamontowane i są zgodne z normami bezpieczeństwa.

   

3. Testy funkcjonalne - systemy są poddawane testom funkcjonalnym, które obejmują symulacje rzeczywistych warunków pracy. Testy te mają na celu ocenę niezawodności i bezpieczeństwa systemu w sytuacjach przeciążeniowych oraz sprawdzenie działania zaworów bezpieczeństwa.

   
   
   

4. Wydanie certyfikatu - po pozytywnym zakończeniu inspekcji i testów, UDT wydaje certyfikat potwierdzający zgodność systemów pneumatycznych z wymaganiami technicznymi.

Certyfikacja UDT pozwala na bezpieczną eksploatację systemów pneumatycznych, minimalizując ryzyko awarii, które mogłyby prowadzić do przestojów produkcyjnych. Dzięki certyfikacji, produkty wytwarzane przy użyciu systemów pneumatycznych spełniają surowe normy jakościowe, co jest kluczowe dla konkurencyjności na rynku motoryzacyjnym.

Przemysł spożywczy

W przemyśle spożywczym systemy pneumatyczne są wykorzystywane w procesach pakowania, transportu i dozowania produktów. Bezpieczeństwo tych systemów jest kluczowe, aby uniknąć zanieczyszczeń i zagwarantować jakość produktów spożywczych.

Proces certyfikacji:

1. Weryfikacja materiałów - UDT dokonuje oceny materiałów używanych w systemach pneumatycznych, które mają bezpośredni kontakt z produktami spożywczymi. Materiały te muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności.

2. Ocena higieny systemów - systemy są oceniane pod kątem łatwości czyszczenia i dezynfekcji, co jest niezbędne do utrzymania higieny w procesach produkcyjnych.

3. Testy ciśnieniowe i funkcjonalne - przeprowadzane są testy ciśnieniowe oraz funkcjonalne, aby upewnić się, że systemy działają bezpiecznie i zgodnie z wymaganiami higienicznymi. Obejmuje to również testy szczelności oraz sprawdzenie działania systemów zabezpieczających.

4. Wydanie certyfikatu - po przeprowadzeniu wszystkich wymaganych testów i inspekcji, UDT wydaje certyfikat, który potwierdza, że systemy pneumatyczne są zgodne z normami bezpieczeństwa i higieny.

Certyfikacja UDT zapewnia, że systemy pneumatyczne stosowane w przemyśle spożywczym nie zagrażają zdrowiu konsumentów, co jest kluczowe dla utrzymania zaufania do marki. Posiadanie certyfikatu UDT pozwala na spełnienie surowych norm branżowych i przepisów dotyczących bezpieczeństwa żywności, co jest niezbędne do sprzedaży produktów na wymagających rynkach.

Przemysł chemiczny

W przemyśle chemicznym, systemy pneumatyczne są wykorzystywane do transportu materiałów sypkich i płynnych, a także w procesach mieszania i reakcji chemicznych. Ze względu na specyfikę materiałów, które mogą być toksyczne, wybuchowe lub żrące, bezpieczeństwo tych systemów jest kluczowe.

Proces certyfikacji:

1. Ocena ryzyka - UDT przeprowadza ocenę ryzyka związanego z eksploatacją systemów pneumatycznych w środowisku chemicznym. Analiza ta obejmuje identyfikację potencjalnych zagrożeń, takich jak wycieki, eksplozje czy korozja.

2. Inspekcja materiałów i konstrukcji - inspektorzy UDT oceniają materiały i konstrukcje użyte do budowy systemów pneumatycznych, sprawdzając ich odporność na działanie chemikaliów oraz ich zdolność do wytrzymywania ekstremalnych warunków pracy.

3. Testy bezpieczeństwa - systemy są poddawane testom bezpieczeństwa, które obejmują symulacje awarii, aby ocenić reakcję systemu na sytuacje kryzysowe. Testowane są również zawory bezpieczeństwa oraz systemy zabezpieczające przed nadmiernym ciśnieniem.

4. Wydanie certyfikatu - po zakończeniu procesu certyfikacji, UDT wydaje certyfikat, który potwierdza, że systemy pneumatyczne są zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa obowiązującymi w przemyśle chemicznym.

Certyfikacja UDT zapewnia, że systemy pneumatyczne w przemyśle chemicznym są bezpieczne w eksploatacji, co minimalizuje ryzyko wypadków i incydentów związanych z substancjami niebezpiecznymi. Dzięki certyfikacji, przedsiębiorstwa mogą być pewne, że ich systemy są zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, co jest kluczowe dla uniknięcia sankcji i utrzymania pozytywnego wizerunku.

Autor:
Magdalena Skotnica
Młodszy doradca ds.
techniczno-handlowych

Autor:
Magdalena Skotnica
Młodszy doradca ds.
techniczno-handlowych