Gwinty calowe i metryczne w pneumatyce

Gwinty calowe i metryczne - rodzaje, jak mierzyć, przyrządy

Pomiar gwintu zewnętrznego bądź wewnętrznego to czynność którą wykonujemy wielokrotnie. Identyfikacja gwintu ogranicza się do określenia jego zarysu, pomiaru średnicy (zewn. lub wewn.) oraz zmierzeniu skoku gwintu (metryczny lub calowy).

Jest to na tyle powtarzalne działanie, że chciałabym pokazać, jak to zrobić prawidłowo na konkretnych przykładach.

Wyjaśnię, jak poprawnie zinterpretować wyniki pomiaru wykorzystując w tym celu naszą tabelę gwintów metrycznych, calowych i rurowych i dlaczego sam pomiar gwintu grzebieniem (tzw. sprawdzianem) nie wystarczy.

Gwint wewnętrzny i zewnętrzny - dlaczego musisz znać średnicę gwintu?

Jeśli kiedykolwiek staniesz przed wyborem np. nowej złączki pneumatycznej, zaworu kulowego, króćca, szybkozłącza, elementów mocujących na tłok siłownika pneumatycznego musisz znać średnicę gwintu.

Czy dobierałeś zawory pneumatyczne rozdzielające? Pamiętaj, w takim przypadku będzie konieczny pomiar gwintu wewnętrznego. Spójrz poniżej, jak to robić prawidłowo.

Właściwa identyfikacja gwintu podczas pomiaru w urządzeniach pneumatycznych zawsze sprowadza się do:

• scharakteryzowania rodzaju gwintu (piszemy o tym poniżej),

• zmierzenia skoku gwintu,

• zmierzenia średnicy gwintu,

• interpretacja pomiaru w tabeli,

• odczytania parametrów określonych na listku grzebienia do pomiaru.

Jakie są rodzaje gwintów pneumatycznych oraz ich cechy

Na początku wyjaśnię z jakimi rodzajami gwintów spotkasz się w pneumatyce i hydraulice. Dokładne ich sklasyfikowanie ma znaczenie, gdyż różnią się oznaczeniem oraz typem. Dzięki takiej wiedzy łatwiej jest korzystać z tabeli gwintów.

Najpopularniejsze obecnie stosowane gwinty to:

• calowe rurowe gwinty BSP/BSPT

• gwinty stożkowe NPT/NPTF

• gwinty metryczne

W dalszej części szczegółowo opisuje każdy z nich.

Gwinty calowe

To powszechnie wykorzystywany system metryczny w przemyśle. Obok gwintów calowych możemy się spotkać z gwintami metrycznymi. W czym tkwi zasadnicza różnica między nimi?

• W gwintach calowych wymiar skoku podawany jest jako ilości zwojów na 1 cal (taką wartość odnajdziecie w tabeli).

• W gwintach metrycznych skok podawany jest w mm (średnica wewnętrzna i zewnętrzna).

Różnica pomiędzy rodzajami gwintów ma kluczowe znaczenie. Zasadnicza różnica polega na sposobie oznaczenia. Gwinty wykorzystywane do podłączenia zasilania, odbiorników, przyłączy w siłownikach pneumatycznych zwykle są gwintami calowymi o oznaczeniu G (BSP).

Warto w tym miejscu jednoznacznie podkreślić:

• Gwint G (BSP) jest gwintem walcowym, prostym.

• Gwint R (BSPT) jest gwintem calowym stożkowym.

• Gwint NPT jest gwintem calowym stożkowym.

• Gwint R i NPT mimo, że oba są stożkowymi, nie są ze sobą kompatybilne, różnią się skokiem. Dlatego pamiętaj: zwykle mierzymy gwinty R i NPT po środku stożka.

• Gwinty metryczne M jest gwintem walcowym, prostym.

Calowe rurowe gwinty BSP

BSP, czyli British Standard Pipe. Ten typ gwintów calowych jest określany mianem standardu brytyjskiego. Powszechnie stosowany do łączenia i uszczelniania końców rur. W ramach tej kategorii należy rozróżnić gwint BSP/BSPP (G). Uszczelnienie następuje nie na gwincie, a na czole końcówki lub sześciokąta kończącego gwint. Uwaga: wymagane stosowanie uszczelek.

Złączka wtykowa prosta z gwintem BSP

Gwint BSP jest najczęściej stosowany przy:

• elementach redukcyjnych (z mosiądzu, ze stali nierdzewnej),

• końcówkach do węży pneumatycznych i hydraulicznych

• połączeniach pneumatycznych/ hydraulicznych

Przykładem rozwiązania z gwintem BSP jest np. nypel mosiężny z mosiądzu niklowanego.

Calowe rurowe gwinty stożkowy BSPT

BSPT, czyli British Standard Pipe Tapered. Ten typ gwintów calowych jest określany mianem standardu brytyjskiego. Powszechnie stosowany do łączenia i uszczelniania końców rur. Do gwintów stożkowych przypisany jest gwint BSPT (R).

Podobnie jak w gwintach NPT określa się mianem gwintów samouszczelniających. W trakcie sręcania stożek gwintu zew. rozpiera otwór gwintu wewnętrznego, co sprawia, że tworzy się szczelne połączenie. Niejednokrotnie sytuacja wymaga by tak gwint uszczelnić za pomocą np. taśmy teflonowej co zwiększa trwałość połączenia.

Gwinty stożkowe NPT i NPTF

NPT, czyli American National Pipe Thread. Podobnie jak w gwintach BPST określa się mianem gwintów samouszczelniających, w standardzie amerykańskim. W trakcie skręcania stożek gwintu zewnętrznego rozpiera otwór gwintu wewnętrznego, co sprawia, że tworzy się szczelne połączenie. Niejednokrotnie sytuacja wymaga, by taki gwint uszczelnić za pomocą np. taśmy teflonowej co zwiększa trwałość połączenia.

Taki rodzaj gwintu jest spotykany przy:

• rurach,

• elementach redukcyjnych (z mosiądzu, ze stali nierdzewnej),

• końcówkach do węży pneumatycznych i hydraulicznych

• połączeniach pneumatycznych/ hydraulicznych

Gwint metryczny

Jak już wspomniałam wyżej, gwint metryczny o oznaczeniu M stosowany jest m.in. w komponentach mocowanych na urządzeniach pneumatycznych oraz również jako gwint złączny. Gwinty metryczne mogą być okrągłe, trapezowe (symetryczne i niesymetryczne) i stożkowe.

Z takim rodzajem gwintu mamy do czynienia przy pomiarze gwintu na tłoczysku siłownika pneumatycznego oraz w asortymencie armatury złącznej, np. Złącze wtykowe proste z gwintem metrycznym.

Jak dokonać pomiaru gwintu zewnętrznego

To czynność prosta i nieskomplikowana. Z pomocą naszego kolegi ze sklepu stacjonarnego zademonstrujemy to na przykładach.

Aby prawidłowo zmierzyć gwint zewnętrzny potrzebna będzie suwmiarka (noniuszowa lub elektroniczna).

Pomiar gwintu stożkowego R suwmiarką

Pomiar suwmiarką to pierwszy krok do identyfikacji gwintu.

Na powyższym przykładzie: dokonaliśmy pomiaru średnicy zewnętrznej gwintu na kolanie gwintowanym 90 st.. Wynik: 26,57 mm.

Drugi krok polega na odczytaniu wyniku w tabeli. Typ gwintu zewnętrznego to: ¾.

Pomiar gwintu zewnętrznego G suwmiarką

Pomiar gwintu zewnętrznego G zademonstrujemy na przykładzie złączki wtykowowej kątowej obrotowej z serii BLUELINE. Odczytany wynik to 20,66 mm. Kolejnym krokiem będzie skorzystanie z naszej tabeli gwintów calowych i metrycznym. Pod zdjęciem odnajdziesz interpretacje wyniku.

Rzut oka na tabelę wymiarów.

Typ gwintu zewnętrznego to calowy-rurowy BSP: ½.

Pomiar skoku gwintu grzebieniem do gwintu

W tym miejscu muszę zaakcentować jedną ważną informację.

Grzebień do gwintów posiada listki wzorcowe na których umieszczony jest wynik pomiaru.

Jak zmierzyć skok gwintu grzebieniem do gwintów? Pomiar polega na przyłożeniu odpowiednich listków ze skokami gwintów do gwintu. Weryfikując każdy kolejny listek staramy się dopasować skok gwintu według wzorca by się pokrywały.

Grzebieniem odczytujemy wartość skoku.

Pomiar sprawdzianem na kolanie gwintowanym 90 st. ilustruje, że ilość zwojów na cal to 14. Przy takiej ilość zwoi na cal tabela sugeruje kilka rozmiarów gwintu.

Następnie po odczytaniu wartości z suwmiarki interpretujemy wynik w tabeli gwintów calowych i metrycznych. Wynik: gwint BSP w rozmiarze ¾.

Rezultat pomiaru (BSP): gwint o rozmiarze ¾.

Jak dokonać pomiaru gwintu wewnętrznego

Gwint wewnętrzny będziemy mierzyć w momencie wyboru lub wymiany m.in. zaworów rozdzielających, przyłączy siłowników. Analogicznie jak w powyższych przypadku do pomiaru gwintu wewnętrznego użyjemy suwmiarki lub grzebienia do gwintów.

W przypadku suwmiarki przydadzą się szczęki wewnętrzne. Spójrzmy na konkretny przykład.

Pomiar gwintu wewnętrznego rurowego

Aby zademonstrować pomiar wybraliśmy trójnik typu Y ze stali nierdzewnej.

Rezultat pomiaru:

• średnica wewnętrzna wynosi 18,60 mm

Otrzymany wynik należy interpretować w naszej tabeli. W powyższym przypadku gwint wewnętrzny w trójniku typu Y wynosi ½.

Autorski przyrząd do pomiaru gwintu G - wzornik Pneumat.

Przedstawiamy jeden z naszych najpopularniejszych gadżetów firmowych. Prosty, poręczny, wszechstronny i elastyczny przymiar.

W jakich zadaniach może Ci pomóc nasz wzornik do pomiaru?

Posiada przymiary pozwalające określić:

• rozmiar gwintu zewnętrznego i wewnętrznego G (1", 3/4", 1/2", 3/8", 1/4", 1/8"),

• średnicę króćca i szybkozłącza (NW 2,7, NW 5, NW 7,2, NW 10, NW 12),

• przymiar klucza (SW 14, SW 17, SW 19, SW 24),

• średnicę zewnętrzną węża (4 mm, 5 mm, 6 mm, 8 mm, 10 mm, 12 mm).

Spójrz - wykorzystaliśmy nasz firmowy przymiar do identyfikacji średnicy zewnętrznej węża kalibrowanego z poliamidu serii Flowmatik.

Rezultat: szybki pomiar wskazał średnicę 12 mm.

Wzornik może posłużyć do szybkiej identyfikacji średnicy króćca. W poniższym przykładzie mamy do czynienia z króćcem do szybkozłączny DN 7,2.

Pomiar gwintu wewnętrznego w trójniku. Gwint wewnętrzny ½”

Awers i rewers naszego przymiaru posiada dwie tabele ułatwiające szybką interpretację wykonanego pomiaru. Jedna z nich zawiera wymiary gwintów BSP/BSPT przy pomiarze suwmiarką lub sprawdzianem (od 1/8" do 6"). Dodatkowo umieściliśmy przelicznik jednostek ciśnienia (bar na mbar, Pa, KPa, PSI, MPa). Na jednym z boków odnajdziesz linijkę o długości 18 cm.

Jak zdobyć nasz autorski przyrząd do pomiaru gwintów? Wypatruj nas na targach i wydarzeniach firmowych, odwiedź sklep stacjonarny we Wrocławiu lub skontaktuj się z naszym przedstawicielem w regionie.

Autor:
Agnieszka Skomorowska
Doradca
ds. Techniczno – Handlowych

Autor:
Agnieszka Skomorowska
Doradca
ds. Techniczno – Handlowych