Zawory trójdrogowe w instalacji przemysłowej

Czym są zawory trójdrogowe?

Zawory trójdrogowe (trójdrożne) to elementy armatury przemysłowej najczęściej stosowane w instalacjach centralnego ogrzewania (CO). Oprócz ich kluczowej roli jaką jest mieszanie i rozdzielanie medium roboczego są odpowiedzialne za zmianę kierunku przepływu - od źródła ciepła do instalacji peryferyjnej. Posiadają wszechstronną charakterystykę: chronią bowiem urządzenia grzewcze przed pojawieniem się korozji, a w zastosowaniu przemysłowym umożliwiają wykorzystywanie kilku źródeł ciepła.

Zawory trójdrogowe to kategoria rozwiązań wchodząc w skład bardzo pojemnej kategorii w naszym sklepie internetowym pod nazwą Zawory kulowe - Armatura przemysłowa. Pośród wielu pytań jakie trafiają do mnie od Klientów spory odsetek z nich koncentruje się na próbie rozwiązania konkretnych problemów.

Z uwagi na specyfikę użytkowania zaworów3 drożnych chciałbym w moim krótkim poradniku podsunąć szybkie odpowiedzi na powyższe pytania.

Zawór trójdrożny - zasada działania

Zawór mieszający, bo takie też funkcjonuje określenie zaworu trójdrożnego, pełni różne role w zależności od pełnionych zadań, sposobu sterowania, budowy. Zasada działania zaworu trójdrożnego jest dość prosta, a ogranicza się do przełączania lub mieszania.

Stąd w branży armatury przemysłowej można się spotkać z takimi określeniami jak:

• zawory trójdrożne przełącznikowe

• zawory trójdrożne mieszalnikowe

Wariant przełącznikowy pozwala na zmianę kierunku przepływu medium roboczego w instalacji. Cechą tego rozwiązania jest możliwość zasilenia dwóch odmiennych odbiorników. Ilustracją tego może być instalacja grzewcza w domu, w którym posiadamy ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie grzejnikowe oraz ciepłą wodę użytkową i korzystamy stale z każdej opcji. Rozwiązanie często montowane u posiadaczy kotła grzewczego dwufunkcyjnego.

Zawór trójdrożny mieszalnikowy w budynkach przemysłowych, w instalacjach centralnego ogrzewania, w systemach chłodniczych miesza czynnik grzewczy zasilający z czynnikiem grzewczym powracającym w odpowiednich proporcjach. Pozwala to na zasilanie minimum dwóch różnych odbiorników ciepła.

Warto uzupełnić, że termostatyczne zawory pozwalają sterować temperaturę wychodzącą np. w podgrzewaniu podłogowym.

Podsumowując: dzięki zaworom mieszającym w instalacjach centralnego ogrzewania medium robocze (najczęściej ciecz), jest mieszane z medium roboczym powracającym w celu uzyskania stałej temperatury na wyjściu.

Kiedy stosować zawór trójdrogowy?

Odpowiedź na to pytanie wynika niejako z treści z którą, drogi Czytelniku, miałeś okazję się już zapoznać. W dużym skrócie: kiedy instalacja wymaga mieszania i rozdzielania medium roboczego, zmiany kierunku przepływu - od źródła ciepła do instalacji peryferyjnej.

Zawór trójdrogowy z kulą L od zaworu z kulą T - różnice

Oto pytają nasi Klienci. Przy zakupie armatury sanitarnej w sklepie online można spotkać się z detalem w opisie, który określa wariant rozwiązania, czyli typu "L" lub typu "T. Już wyjaśniam, w czym tkwi różnica.

Nie bez powodu chciałbym rozwinąć ten wątek. Wybór takiego wariantu (L lub T) jest zdeterminowany kluczowymi potrzebami użytkownika instalacji na etapie projektowania. W zależności od wybranej konfiguracji przepływ cieczy następuje w określonym kierunku.

Zawór kulowy trójdrogowy - typ L

Konstrukcja zaworu trójdrogowego z kulą L zakłada przepływ medium roboczego w prawo lub w lewo. Dokładnie ilustruje to poniższy schemat. W takiej opcji przepływ następuje z kierunku od 1 do 2 oraz od 1 do 3. Po zmianie położenia rączki następuje jego całkowite zamknięcie.

Zawór kulowy trójdrogowy - typ T

Przyjrzyjmy się poniższemu schematowi.

W takim wariancie kluczową funkcjonalnością jest przepływ ze wszystkich trzech stron. Popularne obszary zastosowania zaworu trójdrogowego z kulą T to:

• woda

• para wodna

• sprężone powietrze

• paliwa

• rozpuszczalniki

• media agresywne

Jak ustawić zawór trójdrogowy - przed czy za pompą?

Umiejscowienie pompy jest ważne. Jak ustawić zawór trójdrogowy - przed czy za pompą? To jedno z tych zagadnień, które pojawia się w rozmowach z Klientami gdy na etapie projektowania instalacji decydujemy się na wdrożenie zaworów trójdrożnych.

Jeśli zależy nam na:

• rozdzieleniu medium roboczego w dwa kierunki, pompę montujemy przed zaworem mieszającym.

Gdy celem będzie:

• mieszanie dwóch strumieni medium roboczego, to w takiej konfiguracji pompę montujemy za zaworem mieszającym.

Aby uzyskać jak najlepsze rezultaty i zapewnić sobie komfort użytkowania zaworu trójdrożnego można zainstalować siłownik elektryczny na zaworze. Unikniemy ręcznej konfiguracji zaworu.

Zawór trójdrogowy sterowany pneumatycznie

Po lekturze mojego poradnika można odnieść wrażenie, że zawory trzydrogowe kojarzone są głównie z instalacjami centralnego ogrzewania (CO). Bez wątpienia tak jest. Jednak zawory kulowe trójdrogowe znajdują zastosowanie w różnych instalacjach przemysłowych.

Wszędzie tam gdzie musimy szybko zmienić kierunek przepływu medium w rurociągu znajdują zastosowanie zawory trójdrożne z napędem pneumatycznym. Ich szybkość działania pozwala na prawie natychmiastową zmianę kierunku.

Jakie są inne popularne zastosowania zaworów trójdrogowych?

Szybkie odpowietrzanie instalacji pneumatycznych

Oprócz standardowych rozwiązań, czyli mieszania i zmiany kierunku przepływu w naszych aplikacjach zawory kulowe trójdrożne znalazły się również inne cenne zastosowanie - szybkie odpowietrzenie układu pneumatycznego na rurach o dużych średnicach np. DN80.

Przy czym pomagają nam w tej czynności tłumiki o wysokiej wydajności:

• Tłumik o wysokiej wydajności, aluminium, stal ocynkowana

Zrzut awaryjny w przypadku zagrożenia

Zawory trzydrogowe znajdują również zastosowanie jako układy bezpieczeństwa. W jednym z naszych projektów zastosowaliśmy zawór trójdrożny z napędem 3-pozycyjnym.

Uzyskaliśmy w ten sposób dwa położenia pracy na medium o wysokiej wybuchowości i zrzut awaryjny w przypadku zagrożenia.

Zawór trójdrożny wertykalny pod napęd

Zdarzają się również instalacje z zaworami trójdrożnymi, w których nie chcemy aby doprowadzone do zaworu media mieszały się. W takiej aplikacji do rozwiązania tego problemu rekomenduje zawory trójdrożne wertykalne.

Ich budowa nie pozwala podczas przesterowania zaworu na mieszanie się doprowadzonych do zaworów medium roboczego. Zawory wertykalne można również zautomatyzować, przy czym należy zastosować specjalne napędy o kącie obrotu 180 stopni, zamiast standardowych ćwierć obrotowych.

Zastosowanie zaworu trójdrogowego sterowanego pneumatycznie

Zawory trójdrożne mają w przemyśle również zastosowanie z napędami 3-pozycyjnymi 0-90-180. W przypadku zaworów wertykalnych będą działały następująco:

• 0 - przepływ z prawa w dół

• 90 - wszystkie drogi odcięte, nie następuje mieszanie medium

• 180 - przepływ z lewa w dół.

W naszej ofercie bardzo popularne są ręczne minizawory wertykalnez serii Ghilux , których charakterystyczną cechą jest również montaż grodziowy, czyli schowanie zaworów pod jakąś płaszczyzną (np. w skrzynce), a na zewnątrz zostawienie tylko dźwigni do manipulacji.

Zawory trójdrogowe w ofercie Pneumat. - popularne rozwiązania

Mosiężne zawory kulowe trójdrogowe to popularna seria rozwiązań do ciśnienia max. 40 bar. Nasz wachlarz produktów zawarty jest w dwóch seriach.

• Trójdrogowe zawory serii TRIFLUX

• Trójdrogowe zawory serii DELTA

Autor:
Kamil Baryń
Kierownik Działu
Armatury Przemysłowej

Autor:
Kamil Baryń
Kierownik Działu
Armatury Przemysłowej